“We stevenen met z’n allen af op een ijsberg die ons gaat verwoesten.”

Op donderdag 29 september schetst arbeids- en organisatiepsycholoog Dik Bijl tijdens ons inspiratiediner ‘Alles wordt anders’ aan de hand van zijn boek Alles wordt anders een aantal technologische ontwikkelingen die grote impact zullen hebben op onze samenleving. In zijn boek komen drie mogelijke toekomstscenario’s aan de orde. Welk scenario werkelijkheid wordt, hangt voor een belangrijk deel af van hoe de overheid met de nieuwe technologieën omgaat. Wij vroegen hem alvast hoe hij de rol van de overheid in 2025 ziet en welke impact de nieuwe technologieën hebben op overheidsorganisaties zelf.

Uitdagingen voor de overheid

Volgens Dik ziet onze samenleving er over tien tot twintig jaar heel anders uit. “De overheid moet zich daar als hoeder van de samenleving op voorbereiden. Neem bijvoorbeeld werk en inkomen. De verwachting is dat de komende jaren ongeveer de helft van de bestaande banen zal verdwijnen. Dat gaat een gigantische impact hebben op de samenleving, omdat mensen nu via hun inkomen uit werk voorzien in hun levensbehoeften. En straks is dat voor de helft van de beroepsbevolking niet meer mogelijk. De overheid moet dus gaan nadenken over hoe ze een samenleving gaat inrichten waarbij niet de helft van de bevolking in de armoede verdwijnt en aan zijn lot wordt overgelaten. Dat is een enorm zware taak die zij nog niet eerder heeft gehad.” Maar nieuwe technologieën hebben tot nu toe toch altijd geleid tot meer welvaart en meer banen voor iedereen? Dik: “Dat klopt. Men heeft het bijvoorbeeld over werkgelegenheid in de ontwikkeling en productie van 3D-printers. Maar die valt in het niet bij de bijvoorbeeld tienduizenden banen die momenteel verdwijnen in de retail. Per saldo verdwijnen er dus veel meer banen dan dat er banen bij komen.” Hij vreest dat we met een rampscenario te maken krijgen als de overheid geen actie onderneemt. “In dat geval wordt de kloof tussen arm en rijk steeds groter. De totale welvaart neemt weliswaar toe, maar slechts een handjevol mensen profiteert daarvan.” Wat is volgens hem de oplossing? “De overheid moet een manier bedenken om de welvaart evenrediger te verdelen over de bevolking. Daarover moet ze het debat aangaan met de samenleving.” Overigens ziet Dik voor de landelijke overheid niet meer dan een communicatierol weggelegd. De echte besluiten moeten volgens hem minimaal op Europees niveau genomen worden.

Wakker schudden

Daarnaast hebben de ontwikkelingen ook impact op de overheidsorganisaties zélf. En wie denkt dat het binnen de overheid wel niet zo’n vaart zal lopen, komt van een koude kermis thuis, meent Dik. “Veel mensen zien het nog als een ver-van-hun-bed-show en dat klopt ook als je niet verder dan 5 jaar vooruitkijkt. Het is nog totaal niet urgent en er zijn genoeg urgente zaken die om onze aandacht vragen. Tot het moment komt dat dit ineens wél urgent is en we te laat zijn om actie te ondernemen. Ik heb het boek geschreven om mensen wakker te schudden. We stevenen met z’n allen af op een ijsberg die ons gaat verwoesten.” Hij adviseert overheidsmedewerkers dan ook met klem zich op de hoogte te stellen van wat er op ons afkomt en erover na te denken en in gesprek te gaan met elkaar. “Bereid je voor op wat er gaat komen, zodat we de zoete en niet de wrange vruchten van de technologieën plukken.”

Tijdens het kleinschalige inspiratiediner ‘Alles wordt anders’ op donderdag 29 september gaat Dik Bijl met de aanwezigen in gesprek over de invloed van technologische ontwikkelingen op onze samenleving. Wilt u erbij zijn? Meld u dan snel aan, want het aantal plaatsen is beperkt!