Ondersteuning Sociale (wijk)teams

In korte tijd is het aantal gemeenten in Nederland dat kiest voor het bieden van zorg en ondersteuning in de vorm van sociale (wijk)teams explosief toegenomen. Gemeenten hebben de handen vol aan alle veranderingen, bezuinigingen en de nieuwe taken die zij krijgen met de invoering van de Participatiewet, de Jeugdwet en de nieuwe Wet maatschappelijke ondersteuning (Wmo). Ze zijn op zoek naar een manier om zorg en ondersteuning dicht bij de burger te organiseren en gefragmenteerde hulp tegen te gaan. Gemeenten staan voor de grote opgave hun zorgstelsel op een geheel andere manier vorm te geven. In toenemende mate kiezen zij daarbij voor het inzetten van sociale (wijk)teams. Soms is dat nog als experiment of pilot, maar steeds vaker als structureel onderdeel van het sociale stelsel.

Transformatie

Het gaat om een verandering van de werkwijzen en cultuur binnen een nieuw in te richten sociaal domein. Transformatie onderstreept dat echt wordt gewerkt aan vernieuwing en verandering van werkwijzen en verhoudingen: meer verantwoordelijkheid bij de burgers en het bereiken van een omslag in de werkwijze van de professionals.

De transformatie kenmerkt zich met de volgende items:

• Mensen lossen in beginsel hun eigen problemen op eigen kracht op en organiseren zelf. Eigen verantwoordelijkheid en zelfredzaamheid staan voorop. Wat je zelf kunt doen, doe je ook zelf.
• De vraag van de burger en zijn sociale omgeving staat centraal, niet de systemen, de gemeentelijke organisatie en/of de wettelijke kaders.
• Er wordt gekeken naar mogelijkheden van mensen (eigen kracht) en gekeken naar de (echte) vraag achter de vraag.
• Niet de vraag waar iemand recht op heeft verdient aandacht, maar de vraag welke oplossing het beste past en wat er aanvullend nodig is voor het zo zelfstandig mogelijk functioneren. Het compensatiebeginsel en vraagverheldering zijn daarbij middelen om beter aan te sluiten op de individuele behoeften.
• Het overleg bepaalt de inzet van voorzieningen, het te bereiken resultaat is leidend.
• Er is meer ruimte voor de generalist en minder voor de specialist.
• Meer durven loslaten en modern organiseren:
  • vraaggericht
  • mensgericht
  • samenwerken
  • in netwerken

Wij zien het volgende gebeuren

• Medewerkers worden als professionals aangesproken
• Zij zorgen voor de kwaliteit van uitvoering en staan open voor een nieuwe aanpak van (soms) bekende problemen
• Zij streven naar een integrale blik op het vraagstuk en bouwen bruggen
• De werkelijkheid van nu vraagt om een lerende organisatie

Andere uitdagingen

Sociale wijkteams hebben nog met andere uitdagingen te maken. Nieuwe partners waarmee moet worden samengewerkt, soms tegengestelde belangen, onvoldoende helder geformuleerde doelstellingen... allemaal zaken die nog moeten worden ingeregeld.

De Bestuursacademie Nederland faciliteert de leden van de wijkteams!

Voor de leden van de wijkteams hebben we een uitgebreid portfolio met trainingen samengesteld.
Wij geven u een beeld:

1. Hoe werkt een gemeente
2. Samenwerken
3. Sturen op eigen regie en zelfredzaamheid
4. Vraagverheldering
5. Netwerken
6. Procesbegeleiding
7. Workshops kennisdeling sociale wijkteams

Een korte toelichting op de inhoud van de trainingen

1.  Hoe werkt een gemeente?
Voor leden van de wijkteams die de gemeente niet of onvoldoende kennen hebben we een korte kennismaking voor u.
Een eendaags programma waarin we u laten kennismaken met de gemeente, belicht vanuit  de ontwikkelingen in het sociaal domein.

2. Samenwerken
Op effectieve manier een bijdrage leveren aan het gezamenlijk resultaat, ook wanneer het eigen belang er niet mee is gediend.

Aandachtspunten:

• Rolinvulling generalist-specialist
• Delen van kennis en ervaring
• Verschillende belangen en samenwerken
• Competenties generalist
• Mandaten; welke zijn er en welke zijn nodig
• Ruimte om te handelen
• Opdrachtgeverschap en regievoering
• Gezamenlijk doel en wederzijdse verwachtingen van verschillende disciplines om dit doel te bereiken
• Succesfactoren en valkuilen
• Teamsamenstelling; rollen en identiteit. Inzicht leidt tot effectief samenwerken

Doel:

Het doel van deze training is professionals die werken in een sociaal wijkteam kennis en handvatten te bieden voor het werken in sociale teams.

Er wordt gewerkt met/vanuit:

• Teamanalyse
• Krachtenveldanalyse
• Cultuurspel
• Wijkanalyse
• Profile Dynamics

3. Sturen op eigen regie en zelfredzaamheid
De burger begeleiden en motiveren in het vergroten van zelfinzicht en probleemoplossend vermogen. Eigen kracht is het uitgangspunt.

Aandachtspunten:

• Het stimuleren van regie over eigen leven
• Onderkennen talenten
• Vergroten probleemoplossend vermogen
• Innemen helikopterview
• Meten zelfredzaamheid
• Eigen valkuilen, aannames, overtuigen.
• Coachende gesprekstechnieken

Doel:

Het aanreiken en trainen van tools en technieken voor professionals in sociale wijkteams om de zelfredzaamheid van burgers te vergroten

Er wordt gewerkt met/vanuit:

• Zelfredzaamheidsmatrix
• Profile Dynamics

4. Vraagverheldering

4a Klantgerichte gesprekken in het sociaal domein (keukentafelgesprekken)
Een nieuwe manier van denken en doen betekent een andere gespreksvoering aan de keukentafel

Dag 1 - Sociaal domein - stand van zaken, vraagverheldering en gesprekstechniek

• Waar staan we en hoe doen we het?
• Ontwikkelingen in de sociaal domein
• Resultaatverplichting van de gemeente
• Wat wordt verstaan onder maatwerk
• Wat heeft u nodig voor een goed gesprek?
• Verkenning eigen vaardigheden en leerpunten
• Thomas-Kilmann instrument
• Vraagverheldering toepassen, die gericht is op de tien vraaggebieden van de Wmo
• Het zich eigen maken van de klantbenadering vanuit persoonskenmerken, behoeften en eigen mogelijkheden van de burger

Dag 2 - Oplossingen, verslaglegging en praktijk

• Oefenen in het samen met de klant zoeken naar de oplossingen, die bij hem passen vanuit eigen netwerk, vrijwilligers en zo nodig professionele inzet
• Praktijkoefeningen
• De eisen, die aan de verslaglegging worden gesteld t.a.v. zorgvuldigheid, volledigheid en transparantie

4b Motiverende gesprekstechnieken
Communicatie is het bindmiddel van vele samenwerkingsrelaties. Vele vormen van (onbedoelde) ruis in de communicatie staat effectieve samenwerking in de weg. Deze training richt zich op communicatie in de breedste zin rondom het werken in sociale wijkteams.

Aandachtspunten:

• Wat is nodig voor goede communicatie?
• Wanneer ontstaat ruis en hoe wordt dit voorkomen?
• Communicatie en inleven
• Communicatie en verbinden: succesfactoren
• Welke communicatietechnieken zijn er en hoe worden deze effectief toegepast?
• Vragen stellen en probleemverheldering
• Reflectief luisteren

Doel:

Professionals in sociale wijkteams trainen in communicatietechnieken die nodig zijn binnen en buiten de teams

Er wordt gewerkt met/vanuit:

• Motiverende gesprekstechnieken

5. Netwerken
Ontwikkelen en verstevigen van relaties, familiebetrekkingen en contacten met buurtbewoners om doelstellingen te kunnen bereiken.

Aandachtspunten:

• In beeld brengen netwerk burgers
• Opbouwen nieuwe (noodzakelijke) netwerken
• Ondersteunen burgers in het onderhouden van netwerken
• Outreachend werken

Doel:

Professionals in sociale wijkteams krijgen Inzicht in netwerken rondom burgers en vergroten hun vaardigheden om bewoners te begeleiden in het aangaan en onderhouden van netwerken

Er wordt gewerkt met/vanuit:

• Burgerkracht
• Krachtenveldanalyse
• Motiverende gesprekstechnieken

6. Procesbegeleiding
De generalist Is begeleider van het proces van de vraag van de burger. Dat betekent dat de burger regie houdt over zijn vraag en de procesbegeleider loopt mee in dit proces met minimale regie. De procesbegeleider stelt vragen, stimuleert, ondersteunt, activeert en is in staat een helikopterview in te nemen. In dit hele proces zijn verschillende fasen te onderscheiden; een analysefase, plan van aanpakfase, implementatiefase en evaluatiefase. De Bestuursacademie ondersteunt de generalist in deze verschillende fasen.

Doel:

De generalist inzicht geven in al deze fasen, helikopterview verstevigen en tools aanreiken om dit proces effectief te begeleiden

Er wordt gewerkt met/vanuit:

• Zelfredzaamheidsmatrix + IPA
• Participatieladder

7.  Workshops kennisdeling sociale wijkteams
Gemeenten zijn bezig met het verder door ontwikkelen van sociale wijkteams. Van elkaar leren is van groot belang en dus niet steeds zelf opnieuw het wiel uitvinden. Wij volgen de ontwikkelingen in het sociale domein op de voet en we onderhouden contacten met veel gemeenten in het land.
Uit alle ervaringen die wij vernemen van gemeenten, selecteren we met u een actueel thema/knelpunt/aandachtspunt waar veel gemeentes tegen aan lopen. Hier wordt een workshop voor georganiseerd waar vertegenwoordigers van verschillende onderdelen van de organisatie voor kunnen worden uitgenodigd. Op deze manier kunnen ervaringen worden uitgewisseld en kan van elkaar geleerd worden.

Doel:

Kennisuitwisseling en van elkaar leren

Coaching

Verder biedt de Bestuursacademie Nederland u ondersteuning in de vorm van coaching:

1. Teamcoaching
Teamcoaching wordt aangeboden wanneer een sociaal wijkteam knelpunten ervaart. Dat kan variëren van belangentegenstellingen, botsende karakters, onduidelijkheid in bedrijfsvoering, samenstelling van het team, samenwerken, financiën, ketenpartners, afstemming doel en doelgroep etc. De Bestuursacademie onderzoekt waar de oorsprong van het knelpunt ligt en begeleidt het team intensief naar een verbeterde en effectieve samenwerking.

Doel:

Sociaal Wijkteam coachen richting effectief samenwerkend team.

2. Individuele coaching
Individuele coaching wordt aangeboden wanneer een medewerker zich wil ontwikkelen in benodigde competenties. Dat kan ook in het verlengde liggen van een gevolgde training. Een coach van de Bestuursacademie spreekt dan een individueel ontwikkeltraject af waarin gesprekken en het meegaan met huisbezoeken elkaar afwisselen. De coach observeert dan in hoeverre de medewerker de competenties beheerst en traint de medewerker in het versterken van competenties.

Doel:

Ontwikkelen van benodigde competenties in een op maat gesneden ontwikkeltraject.

Meer informatie

Heeft u vragen of wilt u meer informatie? Neemt u dan contact op met Harry Ploeg via telefoon 06 21 22 66 35 of e-mail hploeg@bestuursacademie.nl.