De Omgevingswet: Elke dag opnieuw boeiend en uitdagend

Door: Dick Spel, docent bij Bestuursacademie Nederland.

In Nederland zijn we al een flink aantal jaren bezig met het voorbereiden van de Omgevingswet. De afgelopen jaren kwam vooral de vraag ‘Wat is de Omgevingswet?’ veel aan bod. Nu volgt na een korte introductie op de wat-vraag steeds vaker een uitwerking van de hoe-vraag. Die hoe-vraag is niet direct te beantwoorden, omdat de Omgevingswet vooral lokaal maatwerk is. En dat maakt de Omgevingswet een dynamisch thema.
 

Kijken naar de realiteit van vandaag

De kaders en randvoorwaarden, de centrale rol van de beleidscyclus en het integrale afwegingskader bieden je als docent de houvast die je aan je studenten wilt geven. Maar het geeft nog niet direct antwoord op de vraag hoe we de ontwikkeling van de fysieke leefomgeving anders gaan organiseren onder de Omgevingswet. Concrete praktijkvoorbeelden helpen hierbij. Vaak is dan de reactie: Oh, maar zo doen we het toch al? Inderdaad! Met de Omgevingswet richten we ons op het beter inpassen van de huidige realiteit in nieuwe wet- en regelgeving. Bedenk dat de Wet ruimtelijke ordening gebaseerd is op het doen en laten in de jaren 60 van de vorige eeuw en dat integrale afwegingen nu vaak een samenraapsel zijn van uiteenlopende wetten op het gebied van milieu, natuur, geluid, luchtkwaliteit, erfgoed enzovoort. 

Tegelijkertijd gaat de Omgevingswet uit van een paradigmawisseling. We moeten op een andere manier kijken naar de dagelijkse werkelijkheid. Daarmee biedt de wet ook ruimte om eens te kijken naar een fundamenteel andere aanpak om om te gaan met de fysieke leefomgeving. En daar zit de dynamiek van de Omgevingswet in. Het maakt het spannend en interessant. Hoogleraar transitiekunde Jan Rotmans noemt de transitie met de Omgevingswet niet voor niets een ‘evolutionaire revolutie’. 
 

De Omgevingswet is een ontdekkingstocht

Het is leuk om met studenten op avontuur te gaan en de Omgevingswet te ontdekken. De gebaande paden, de nieuwe wegen, de reizigers onderweg in de persoon van bestuurders, burgers, boeren en bedrijven. Om samen op weg te zijn en de Omgevingswet te laten indalen en beklijven in de vele organisaties in Nederland die er mee te maken krijgen. En dan heb ik het hier nog niet eens over het ‘hoe’ gehad. Kortom, de Omgevingswet is boeiend en uitdagend. Niet alleen voor studenten, maar ook voor mij als docent nog elke dag opnieuw.