Zo beoordeelt u als juridisch kwaliteitsmedewerker een bijstandsaanvraag

Het proces van een bijstandsaanvraag valt onder de Participatiewet. Wat is de taak van een juridisch kwaliteitsmedewerker sociale dienstverlening binnen dit proces? Hoe beoordeelt u een aanvraag en hoe verloopt dit proces? Ook gaan we in op de rol van de juridisch kwaliteitsmedewerker als men ontdekt dat een burger ten onrechte bijstand krijgt.

De bijstandsaanvraag binnen de Participatiewet

Iedereen die kan werken, moet werken, ook als dit gedeeltelijk is. Dat is het uitgangspunt van de Participatiewet. Gemeenten zijn hiervoor verantwoordelijk en moeten hiervoor ondersteuning bieden aan burgers. Maar wanneer iemand echt niet kan werken, dan kan hij of zij bijstand aanvragen.
 

De beschikking over een bijstandsaanvraag

Als juridisch kwaliteitsmedewerker neemt u een besluit, ook wel een beschikking genoemd, over de bijstandsaanvraag. U beoordeelt de aanvraag op de volgende punten:

• Hoe is het recht op deze uitkering?
• Hoe hoog wordt de uitkering?
• Welke verplichtingen zijn er verbonden aan deze uitkering?

 
Deze beoordeling doet u natuurlijk aan de hand van de wet- en regelgeving. Zo is de Participatiewet een belangrijk onderdeel van uw oordeel. De Participatiewet geeft aan dat iedereen die kan werken, ook echt moet werken. U onderzoekt de situatie van deze burger om deze mogelijkheden in kaart te brengen. Hierbij houdt u niet alleen rekening met de wet- en regelgeving, maar adviseert u juist vanuit het perspectief en de mogelijkheden van de burger.
 
Heeft u de situatie goed in kaart, dan kunt u de hoogte van de uitkering bepalen. Krijgt iemand een uitkering voor zijn volledige levensonderhoud? Of juist alleen voor dat deel dat hij of zij niet kan werken? En welke verplichtingen en voorwaarden hangt u aan deze uitkering? U kunt bijvoorbeeld de sollicitatieplicht als voorwaarde stellen, informatieplicht geven of een aantal uur per week vrijwilligerswerk laten doen om onderdeel van de maatschappij te blijven.
 

De Algemene wet bestuursrecht

Heeft u een beschikking over de bijstandsaanvraag? Dan eist de Algemene wet bestuursrecht (Awb) dat u als juridisch kwaliteitsmedewerker de beschikking goed moet motiveren. Dit betekent dat u een motivatie schrijft die helder is voor de burger, die vaak geen juridische kennis heeft. Aan u de moeilijke taak om uw beschikking in heldere taal uiteen te zetten, zonder dat de juridische kant van uw beschikking verkeerd geïnterpreteerd kan worden.
 

Uw beschikking klopt niet met de huidige situatie

Wanneer blijkt dat de burger in kwestie zijn of haar situatie niet juist heeft weergegeven of dat deze situatie is veranderd, kan het zijn dat er ten onrechte een bijstandsuitkering wordt gegeven. Als juridisch kwaliteitsmedewerker bent u er verantwoordelijk voor dat de juiste stappen worden gezet:

• U onderzoekt de situatie.
• U beoordeelt de bijstandsuitkering opnieuw.
• De bijstandsuitkering wordt per direct ingetrokken.
• Of de bijstandsuitkering wordt teruggevorderd.
• Vaak geeft u een boete.
• U geeft uw nieuwe beschikking schriftelijk door aan de desbetreffende burger.

De complexiteit van bijstandsaanvragen

Het is niet makkelijk om altijd een goede beschikking te maken omtrent bijstandsaanvragen. Het gaat namelijk niet meer alleen om het volgen van de wet- en regelgeving. U moet ook de situatie onderzoeken en beoordelen, een situatie die vaak gebaseerd is op meningen, emoties en persoonlijke situaties. Bestuursacademie Nederland biedt de opleiding Vaardigheden voor de Juridisch Kwaliteitsmedewerker Sociale Dienstverlening (JKSD) aan, waarmee u zich kunt blijven ontwikkelen binnen de complexiteit van uw vakgebied.